आजच्या या लेखात, मी तुमच्यासाठी घेऊन आलो आहे डिजिटल इंडिया माहिती मराठी निबंध, digital India information in Marathi. डिजिटल इंडिया माहिती हा मराठी निबंध लेख मुलांसाठी आणि सर्व वर्गांसाठी अगदी पहिली पासून ते महाविद्यालयीन विद्यार्थ्यांसाठी उपयोगी आहे.
तुम्ही तुमच्या शाळा किंवा महाविद्यालयीन प्रकल्पासाठी डिजिटल इंडिया माहिती मराठी निबंध, digital India information in Marathi वापरू शकता. आमच्या या वेबसाइटवर इतर सुद्धा अनेक विषयांवर मराठीमध्ये निबंध उपलब्ध आहे, ते सुद्धा आपण आपण वाचू शकता.
डिजिटल इंडिया माहिती मराठी, Digital India Information in Marathi
डिजिटल इंडिया हा भारत सरकारच्या अंतर्गत २०१५ मध्ये सुरू झालेला एक कार्यक्रम आहे. हा एक असा कार्यक्रम आहे ज्यामध्ये देशाच्या डिजिटल प्रगतीच्या विविध योजनांचा समावेश आहे.
परिचय
डिजिटल इंडिया ही भारत सरकारने २०१५ मध्ये सुरू केलेली एक मोठी मोहीम आहे. याच्या अंमलबजावणीमुळे देशातील विविध क्षेत्रांमध्ये सरकारी सेवा सहज उपलब्ध होतील. भारतातील तंत्रज्ञानाचा वापर वाढवण्यासाठी भारत सरकारने डिजिटल इंडिया मोहीम सुरू केली. देशभरातील ऑनलाइन पायाभूत सुविधांमध्ये सुधारणा करून सरकारी सेवा नागरिकांना इलेक्ट्रॉनिक पद्धतीने सहज उपलब्ध करून देणे हा यामागचा उद्देश होता.
देशाला डिजिटली सक्षम बनवण्यासाठी इंटरनेट कनेक्टिव्हिटी वाढवण्यासाठी या प्रक्रियेची रचना केली जाईल. हे जनतेपर्यंत पोहोचण्यास मदत करते आणि त्यांना त्यांच्या दैनंदिन जीवनात तंत्रज्ञानाचा वापर करण्यास प्रोत्साहित करते. पंतप्रधान श्री नरेंद्र मोदी यांनी १ जुलै २०१५ रोजी ही मोहीम सुरू केली. या उपक्रमाचा उद्देश ग्रामीण भारताला हाय-स्पीड इंटरनेट कनेक्टिव्हिटीच्या मदतीने जोडणे आहे.
डिजिटल इंडियाची गरज
आधी आपल्या सर्वांना बँकेत आपले काम पूर्ण करण्यासाठी दिवस दिवस थांबावे लागत असे. कधी कधी आपल्याला लांबच लांब रांगेत उभे राहावे लागत होते आणि एकच काम पूर्ण होण्यासाठी महिनो महिने वाट पहावी लागत होती. डिजिटल इंडिया मुळे हे मात्र आता पूर्णपणे बदलून गेले आहे. त्या तंत्रज्ञानाने आज लोकांचे जीवन सोयीस्कर बनवले आहे.
आज भारतीय लोकसंख्येचा एक मोठा भाग इंटरनेट वापरतो. डिजिटल इंडिया कार्यक्रमाची मोहीम ही देशाला खरोखरच आवश्यक असलेली वरदान आहे. अगदी दुर्गम खेड्यांतील लोकांकडे आता अशा सुविधा आहेत ज्या त्यांना बाह्य जगाशी जोडतात.
डिजिटल इंडियाचे महत्वाचे घटक
डिजिटल पायाभूत सुविधांची निर्मिती
देशभरात विविध डिजिटल सेवा उपयोजित करण्यासाठी सक्षम होण्यासाठी, विशेषत: देशाच्या ग्रामीण भागात मजबूत डिजिटल पायाभूत सुविधा निर्माण करणे आवश्यक आहे. देशाच्या अंतर्गत प्रदेशांमध्ये एकतर फारच कमी आहे किंवा बहुतांश ठिकाणी कोणतेही इलेक्ट्रॉनिक नेटवर्क नाही. देशभरात डिजिटल नेटवर्क स्थापन करण्यामागे हेच कारण आहे.
भारत ब्रॉडबँड नेटवर्क लिमिटेड, राष्ट्रीय ऑप्टिकल फायबर नेटवर्क प्रकल्पाच्या अंमलबजावणीसाठी जबाबदार असलेली सरकारी संस्था डिजिटल इंडिया प्रकल्पासाठी देखील जबाबदार आहे. भारत नेटचे देशभरातील २,५०,५०० ग्रामपंचायतींना ऑप्टिकल फायबर नेटवर्कद्वारे हाय-स्पीड इंटरनेट नेटवर्कशी जोडण्याचे उद्दिष्ट आहे. कार्यक्रमाचा एक भाग म्हणून देशभरात ४,००,००० इंटरनेट पॉईंट्स स्थापित केले जातील, ज्यावरून कोणीही इंटरनेट वापरण्यास सक्षम असेल.
डिजिटल सेवेचे वितरण
डिजिटल इंडिया मोहिमेचा एक प्रमुख घटक म्हणजे सरकारी सेवा आणि इतर आवश्यक सेवा डिजिटल पद्धतीने पोहोचवणे. डिजिटल इंडिया मोहिमेअंतर्गत भारत सरकारच्या अनेक सेवा डिजिटल करण्यात आल्या. या योजनेअंतर्गत सर्व मंत्रालये जोडली जातील आणि सर्व विभाग आरोग्य सेवा, बँकिंग, शिक्षण, शिष्यवृत्ती, गॅस सिलिंडर, पाणी आणि वीज बिल आणि न्यायिक सेवा यासारख्या मूलभूत सेवा लोकांपर्यंत पोहोचू शकतील. लोकांचे दैनंदिन आर्थिक व्यवहारही डिजिटल मोडमध्ये रूपांतरित झाले. व्यवहारांमध्ये पारदर्शकता सुनिश्चित करण्यासाठी आणि भ्रष्टाचाराला आळा घालण्यासाठी सर्व पैशांचे व्यवहार ऑनलाइन केले जात आहेत.
डिजिटल साक्षरता
भारतातील लोकांच्या पूर्ण सहभागासाठी त्यांच्याकडे जी योग्यता असणे आवश्यक आहे त्याला डिजिटल साक्षरता म्हणतात. डिजिटल उपकरणे प्रभावीपणे वापरण्यासाठी आवश्यक मूलभूत वर्तन, ज्ञान आणि कौशल्ये अनिवार्य आहेत. डेस्कटॉप पीसी, लॅपटॉप, टॅब्लेट आणि स्मार्टफोन ही डिजिटल उपकरणे आहेत जी संवाद साधण्यासाठी, व्यक्त करण्यासाठी, सहयोग करण्यासाठी आणि समर्थन करण्यासाठी वापरली जातात. डिजिटल साक्षरतेच्या मिशनमध्ये सहा कोटी ग्रामीण कुटुंबांचा समावेश असेल.
सरकार आणि इतर लोकांनी केलेले सहकार्य
विप्रो, टाटा इंडस्ट्रीज आणि रिलायन्स इंडस्ट्रीज यांसारख्या भारतातील आघाडीच्या उद्योगपती आणि वाणिज्य कंपन्यांच्या मदतीने डिजिटल इंडियाची चळवळ शक्य झाली. डिजिटल इंडियाच्या मोहिमेद्वारे, सरकारने प्रमुख आयटी कंपन्यांच्या मदतीने ६०० हून अधिक जिल्ह्यांमध्ये ई-सेवांचे लक्ष्य ठेवले आहे.
या मोहिमेत १ लाख कोटींहून अधिक गुंतवणूक करण्यात आली असून, ही मोहीम काळानुरूप अधिक तीव्र झाल्यामुळे भविष्यात ही रक्कम वाढेल असा अंदाज आहे. डिजिटल इंडियाच्या अनेक योजनांपैकी आरोग्य सेतू, ई-हेल्थ, डिजिटल लॉकर आणि नॅशनल स्कॉलरशिप पोर्टल यापैकी काही योजनांना मोठे यश मिळत आहे. तसेच, देशभरात व्यवसाय करण्याच्या सुलभतेला चालना देण्यासाठी स्टार्टअप इंडिया सारख्या कार्यक्रमांना मोठे यश मिळाले आहे. सेवांच्या इलेक्ट्रॉनिक वितरणासाठी आणि डिजिटल प्रशासनासाठी ई-क्रांतीचा वापर देखील वाढला आहे.
डिजिटल इन्फ्रास्ट्रक्चरची निर्मिती हे डिजिटल इंडिया अंतर्गत मुख्य लक्ष्यांपैकी एक होते, ज्यायोगे भारतातील प्रत्येक नागरिकाची अनन्य ओळख निर्माण करून लोकांना या सरकारी सेवांचा वापर करता यावा, ज्यामुळे ऑनलाइन सेवांमध्ये प्रवेश सुलभ होतो.
डिजिटल इंडियामध्ये समाविष्ट असलेले कार्यक्रम
डिजिटल इंडिया मोहिमेमध्ये अनेक कार्यक्रमांचा समावेश आहे. हे अँड्राईड मोबाइल अँप, विद्यार्थ्यांसाठी उमंग, शिक्षण आणि भर्ती पोर्टल सारख्या सेवा देते आणि ऑनलाइन तिकीट बुकिंग आणि कर भरणा यांसारख्या विविध प्रकारच्या सेवा देखील देते. कागदपत्रांवर डिजिटल स्वाक्षरी करण्यासाठी कागदपत्रे डिजिटल आणि सुरक्षित ठेवण्यासाठी, ई-साइन, डिजी लॉकर सुरू करण्यात आले आहेत. स्टार्टअप इंडिया, मेक इन इंडिया सारखे कार्यक्रम गेल्या अनेक वर्षांमध्ये मोठ्या प्रमाणात यशस्वी झालेल्या मोहिमांपैकी आहेत.
ई-हॉस्पिटल लोकांना वैद्यकीय सेवा प्रदान करतात ज्यात भेटींचे वेळापत्रक, पेमेंट, अहवाल इत्यादींचा समावेश आहे. आता, सरकार शेतकरी आणि समाजातील इतर लोकांना त्यांचे जीवन तंत्रज्ञानाने सुसह्य करण्यासाठी मदत करत आहे. शेतकऱ्यांना आता पीक शिफारशी ऑनलाइन मिळू शकतात. तसेच हवामानाचा अंदाज आणि मदतीसाठी कॉल करण्याची सुविधा शेतकऱ्यांना उपलब्ध करून देण्यात आली आहे.
या चळवळीमुळे बँकिंगमध्ये सुद्धा खूप मोठा फायदा झाला आहे. बँकिंग सेवांचा वापर वाढला आहे. बँक खाते वापरणे आता खूप सोपे झाले आहे. पंतप्रधान मोदीजी यांनी चालू केलेली जन धन योजना खूप यशस्वी ठरली आहे. आतापर्यंत एक अब्जाहून अधिक लोकांची बँक खाती तयार झाली आणि त्यांना डिजिटल ओळख मिळाली आहे.
कोविड-१९ साथीच्या काळात, इंटरनेटमुळेच मुलांना त्यांचा अभ्यास आणि अभ्यासक्रमातील प्रवेश घेता आला. याशिवाय, ऑनलाइन क्लासेस पूर्वी कधीच नसल्यासारखे वाढले आहेत.
डिजिटल इंडियाचे फायदे
- डिजिटल इंडिया हे आरोग्य सेवा आणि साक्षरता अधिक सुलभ बनवते, कारण एखादी व्यक्ती ऑनलाइन नोंदणी, डॉक्टरांची नियुक्ती, शुल्क भरणे, निदान चाचणी आणि रक्त तपासणी, इतर गोष्टींबरोबरच हॉस्पिटल सेवेचा वापर करू शकते.
- हे लोकांना त्यांची कागदपत्रे आणि प्रमाणपत्रे कोठूनही ऑनलाइन सबमिट करण्यास अनुमती देते, आवश्यक शारीरिक कामाचे प्रमाण कमी करते.
- कोणत्याही स्कॉलरशिप पोर्टलच्या लाभार्थ्यांना अर्ज सबमिट करण्याची, त्यांची पडताळणी करून आणि नंतर पैसे भरू शकतात.
- सर्व व्यवहार डिजिटल पद्धतीने पूर्ण होत असल्याने काळाबाजार कमी होण्यास मदत होते.
निष्कर्ष
डिजिटल इंडिया कार्यक्रमाचा आपल्या देशाच्या विकासावर मोठा परिणाम झाला आहे. परिणाम आर्थिक, पर्यावरणीय किंवा सामाजिक म्हणून मोजले जाऊ शकतात. डिजिटल इंडियासारख्या मोहिमेमुळे भारताची अर्थव्यवस्था एक ट्रिलियनने वाढू शकते आणि आता सरकार पाच ट्रिलियनच्या अर्थव्यवस्थेत रूपांतरित करण्याच्या दिशेने काम करत आहे.
तर हा होता डिजिटल इंडिया माहिती मराठी निबंध. मला आशा आहे की आपणास डिजिटल इंडिया माहिती मराठी निबंध, digital India information in Marathi हा लेख आवडला असेल. जर आपल्याला हा लेख आवडला असेल तर हा लेख आपल्या मित्रांसोबत शेअर करायला विसरू नका.
