आजच्या या लेखात, मी तुमच्यासाठी घेऊन आलो आहे घनगड किल्ला मराठी माहिती निबंध (Ghangad fort information in Marathi). घनगड किल्ला हा माहिती निबंध लेख मुलांसाठी आणि सर्व वर्गांसाठी अगदी पहिली पासून ते महाविद्यालयीन विद्यार्थ्यांसाठी उपयोगी आहे.
तुम्ही तुमच्या शाळा किंवा महाविद्यालयीन प्रकल्पासाठी घनगड किल्ला मराठी माहिती निबंध (Ghangad fort information in Marathi) वापरू शकता. आमच्या या वेबसाइटवर इतर सुद्धा अनेक विषयांवर मराठीमध्ये निबंध उपलब्ध आहे, ते सुद्धा आपण आपण वाचू शकता.
घनगड किल्ला माहिती मराठी, Ghangad Fort Information in Marathi
ताम्हिणी घाट आणि मुळशीजवळ वसलेला ३०० वर्षे जुना असा घनगड किल्ला आहे. असे म्हणतात की घनगड किल्ला हा पेशव्यांच्या राज्यात तुरुंग होता. हा किल्ला पुणे शहराचा टेहळणी बुरूजही होता.
परिचय
घनगड एक किल्ला जवळ लोणावळा – खंडाळा शहरापासून ३० किमी अंतरावर आहे आणि पुण्यापासून १०० किमी अंतरावर आहे. हा किल्ला पुणे जिल्ह्यातील एक महत्त्वाचा किल्ला आहे. किल्ल्याचा जीर्णोद्धार शिवाजी ट्रेल ग्रुपने स्थानिक ग्रामस्थांच्या मदतीने केला आहे. हा किल्ला किमान ३०० वर्षे जुना आहे. नूतनीकरण काम २०११-१२ मध्ये करण्यात आले आहे.
घनगड किल्ल्याचा इतिहास
घनगड किल्ल्याच्या इतिहासाविषयी फारच कमी माहिती उपलब्ध आहे. या किल्ल्याचा उपयोग कैद्यांना ठेवण्यासाठी आणि पुणे ते कोकणातील व्यापारी मार्गावर लक्ष ठेवण्यासाठी केला जात असे. १८१८ पर्यंत हा किल्ला मराठा साम्राज्याखाली होता. १७ मार्च १८१८ रोजी कोरीगडच्या पतनानंतर हा किल्ला ब्रिटिश सैन्याला शरण आला.
घनगडावर पाहण्याची ठिकाणे
गडाला दोन दरवाजे आहेत. मुख्य प्रवेशद्वाराची कमान गायब आहे. गडाच्या बालेकिल्लावर चढण्यासाठी ग्रामस्थांनी लोखंडी शिडी लावली आहे. दुसऱ्या गेटच्या वाटेवर दगडी पाण्याचे टाके आहे. हे पाणी वर्षभर पिण्यासाठी उपलब्ध असते.
गडावरील सर्व ठिकाणांना भेट देण्यासाठी सुमारे एक तास लागतो. बालेकिल्लावर काही जीर्ण इमारतींचे अवशेष आहेत. बालेकिल्ल्याच्या माथ्यावरून तैलबैला, कोरीगड, मुळशी धरण आणि सुधागड किल्ल्याचे निसर्गरम्य दृश्य दिसते.
घनगड किल्ला इतर अनेक टेकड्यांनी वेढलेला आहे. घनगड डोंगराच्या माथ्यापर्यंतच्या प्रवासादरम्यान, गर्जाई देवीच्या मंदिराला भेट देण्यास चुकवू नका. मंदिर लहान आणि साधे आहे आणि तेथे बसण्यासाठी काही जागा आहे जिथे तुम्ही थोडी मदत करू शकतात.
घनगड किल्ल्याच्या पायवाटेवर गुहा आहेत. ही लेणी जुनी असून शिवाजी राजांच्या राजवटीतील कोरीवकाम आहे. इच्छुक लोक बेडसे लेणी देखील पाहू शकतात जी किल्ल्यापासून अगदी जवळ आहेत. या लेण्यांमध्येही पहिल्या शतकातील नक्षीकाम आहे. एका ब्रिटीश अधिकाऱ्याने किल्ल्याबरोबरच या गुहा शोधून काढल्या आणि कोरीवकाम पुन्हा रंगवले.
घनगड किल्ल्यावर कसे पोहोचायचे
घनगड किल्ल्यावर पोहोचण्याचा सर्वात स्वस्त मार्ग म्हणजे रेल्वे प्रवास. मुंबई किंवा पुणे येथून लोणावळ्याला जाण्यासाठी ट्रेनने जाऊ शकता जे किल्ल्यापासून ३५ किलोमीटर अंतरावर सर्वात जवळचे रेल्वे स्टेशन आहे. त्यानंतर सार्वजनिक वाहतुकीचा वापर करून तुम्ही पुढे भांबुर्डेला पोहोचू शकता.
भांबुर्डे येथून २० ते २५ मिनिटे चालल्यानंतर तुम्ही एकोले गावात येता. लोणावळा बसस्थानकावरून बसेस उपलब्ध आहेत. लोणावळा ते भांबुर्डे गावासाठी बसेस आहेत.
रस्त्याने जायचे असेल तर लोणावळा-आंबी व्हॅली रस्त्याने जाऊ शकता. त्याचप्रमाणे ताम्हिणी घाट मार्ग हा सुद्धा रस्ता आहे. घनगड किल्ल्यावर जाण्याचा मार्ग सह्याद्रीच्या निसर्गरम्य टेकड्यांमधून जातो.
विमानाने जायचे असेल तर मुंबई विमानतळ हे किल्ल्यापासून जवळचे विमानतळ आहे.
घनगड किल्ल्याच्या आजूबाजूला भेट देण्याची ठिकाणे
तुंग किल्ला हा तिन्ही बाजूंनी पाण्याने वेढलेला किल्ला आहे. तुंग किल्ल्याला काठिंगगड म्हणजे अवघड किल्ला असेही म्हणतात. हा किल्ला १६ व्या शतकात आदिल शाही राजवटीत बांधण्यात आला होता.
कोरीगड किल्ला हा पेठ शहापूर याठिकाणी एक चांगला किल्ला आहे.
लोहगड किल्ला हा लोहगड किल्ला आणि विसापूर किल्ला हे दोन किल्ले एकमेकांपासून जवळ असलेले आणि ऐतिहासिक महत्त्व असलेले आहेत. शिवाजी महाराजांच्या राजवटीत लोहगड किल्ल्याचा उपयोग कोकण आणि भोर घाटातील प्रदेशांवर लक्ष ठेवण्यासाठी केला जात असे.
पवना धरण हे धरण पीसीएमसीला पाण्याचा प्रमुख स्त्रोत आहे. हे धरण पश्चिम घाटांनी वेढलेले आहे आणि अनेक चित्रपट, लघुपटांमध्ये याचे चित्रण केले गेले आहे.
घनगड किल्ल्याला भेट देण्यासाठी सर्वोत्तम वेळ
जून, जुलै, ऑगस्ट ते सप्टेंबरच्या मध्यापर्यंतचे मान्सून महिने सह्याद्रीचे सर्वात निसर्गरम्य चित्रे दाखवतात. पावसामुळे किल्ल्याची पायवाट अधिक साहसी बनते आणि त्यामुळे ट्रेकिंग करणाऱ्या लोकांसाठी घनगड हा खूप चांगला पर्याय आहे.
हिवाळ्यातील ऑक्टोबर ते फेब्रुवारी महिन्यात ट्रेकिंगसाठी आल्हाददायक हवामान असते. आणि इथे पश्चिम घाटाच्या मधोमध, किल्ल्यावरून आकाश आणि आजूबाजूच्या प्रदेशाचे स्वच्छ दृश्यही दिसते. अशा प्रकारे, निसर्ग प्रेमींना मनमोहक दृश्ये देणाऱ्या हिवाळ्याच्या हंगामात भेट देणे उत्तम असते.
निष्कर्ष
तर हा होता घनगड किल्ला मराठी माहिती निबंध. मला आशा आहे की आपणास घनगड किल्ला हा निबंध माहिती लेख (Ghangad fort information in Marathi) आवडला असेल. जर आपल्याला हा लेख आवडला असेल तर हा लेख आपल्या मित्रांसोबत शेअर करायला विसरू नका.