आजच्या या लेखात, मी तुमच्यासाठी घेऊन आलो आहे कोथळीगड किल्ला मराठी माहिती निबंध (Kothaligad fort information in Marathi). कोथळीगड किल्ला हा माहिती निबंध लेख मुलांसाठी आणि सर्व वर्गांसाठी अगदी पहिली पासून ते महाविद्यालयीन विद्यार्थ्यांसाठी उपयोगी आहे.
तुम्ही तुमच्या शाळा किंवा महाविद्यालयीन प्रकल्पासाठी कोथळीगड किल्ला मराठी माहिती निबंध (Kothaligad fort information in Marathi) वापरू शकता. आमच्या या वेबसाइटवर इतर सुद्धा अनेक विषयांवर मराठीमध्ये निबंध उपलब्ध आहे, ते सुद्धा आपण आपण वाचू शकता.
कोथळीगड किल्ला माहिती मराठी, Kothaligad Fort Information in Marathi
कोथळीगड हा कर्जत मध्ये कर्जत-मुरबाड रोड जवळ असलेला एक छोटा किल्ला आहे.
परिचय
कोथळीगड हा कर्जत परिसरातील हा एक प्रसिद्ध किल्ला आहे आणि अनेक लोक याला भेट देणे पसंत करतात. याची उंची कमी आहे आणि चढाई सोपी आहे. पायथ्याशी असलेल्या पेठ गावाजवळ असल्याने याला पेठचा किल्ला असेही म्हणतात.
पेठचा किल्ला म्हणून ओळखला जाणारा कोथळीगड, २,०३३ फूट उंचीवर पोहोचतो आणि मुख्यत: सत्ताधारी सैन्याने टेहळणी बुरूज आणि दारूगोळा साठवण्यासाठी म्हणून वापरला होता. डोंगराच्या मोक्याच्या ठिकाणावरून पदरगड, मलंगगड, सिद्धगड, चंदेरी किल्ला, भीमाशंकर आणि माथेरान पठार स्वच्छ हवामानात दिसते.
कोथळीगड किल्ल्याचा इतिहास
गुहा आणि मंदिरातील कोरीव काम हे १३ व्या शतकातील आहे. १८ व्या शतकापर्यंतच्या इतिहासाबद्दल फारशी माहिती नाही. १६८४ मध्ये औरंगजेबाने अब्दुल कादिर आणि अलई बिराडकर यांना हा किल्ला ताब्यात घेण्यासाठी पाठवले. एका छोट्या युद्धानंतर हा किल्ला अब्दुल कादिरच्या ताब्यात गेला.
औरंगजेबाने अब्दुल कादिरचा सन्मान केला आणि या किल्ल्याचे नाव मिफ्ताह-उल-फतेह असे ठेवले. हा किल्ला जिंकण्यासाठी मराठा सैन्याने नंतर अनेक प्रयत्न केले , पण त्यांना यश आले नाही. १७१६ मध्ये हा किल्ला इंग्रजांनी ताब्यात घेतला.
२ नोव्हेंबर १८१७ रोजी बाजीराव पेशव्यांच्या सेनापती बापूराव यांच्या नेतृत्वाखाली मराठ्यांनी हा किल्ला पुन्हा ताब्यात घेतला. ३० डिसेंबर १८१७ रोजी कॅप्टन ब्रूक्सने हा किल्ला पुन्हा ताब्यात घेतला. १८६२ पर्यंत इंग्रजांकडे आजूबाजूच्या दरी आणि त्याच्या सभोवतालच्या टेकड्यांवर दक्षतेची चौकी होती.
स्थानिक लोकांचे म्हणणे आहे की हा किल्ला नसून एक प्रकारचे दीपगृह आहे जिथून शत्रूची प्रगती जाणून घेण्यासाठी दिशा दिली जात होती. किंबहुना मराठ्यांच्या मोठ्या प्रांतातील मावळ भागावर लक्ष ठेवण्यासाठी याला टेहळणी किल्ला म्हणता येईल .
कोथळीगड किल्ल्याची वैशिष्ट्ये
किल्ल्याच्या पायथ्याशी छोटे मंदिर व मोठी गुहा आणि गडाच्या माथ्यावर बोगद्यासारखी चिमणी आहे. हे शिखर आतून कोरीव काम करून वरच्या टोकापर्यंत जाणारा जिना बनवला आहे. गुहेपासून काही अंतरावर पाण्याचे टाके आणि किल्ल्याच्या माथ्यावर दुसरे एक टाके आहे. पाणी आणि शेतीसाठी मुबलक नैसर्गिक संसाधने असलेल्या सुपीक जमिनीवर उभ्या असलेल्या पेठ गावापर्यंत दगड हा एकच काळा विस्तार आहे.
कोथळीगड किल्ल्यावर राहण्याची सोय
गडावरील गुहा हे रात्र घालवण्यासाठी सर्वोत्तम ठिकाण आहे. गडावर अनेक टाकी आहेत, परंतु गुहेजवळील थांबे हे सुरक्षित आहे.
कोथळीगडाच्या जवळपास पाहण्यासाठी ठिकाणे
गावातून पेठेचे शिखर दिसते. गडाच्या माथ्यावर गेल्यावर मोठमोठ्या खडकांमध्ये कोरलेल्या गुहा दिसतात. पहिली देवीची गुहा आहे, त्याशिवाय पाण्याचे टाके आहे आणि शेवटची वैशिष्ट्यपूर्ण भैरोबा गुहा आहे.
सपाट मजला आणि सुरेख शिल्प केलेले खांब हे गुहेचे वैशिष्ट्य आहे. भैरोबा गुहेच्या बाजूने शिखराकडे जाणाऱ्या पायऱ्या कोरलेल्या आहेत. किल्ल्यात चार पाच खड्डे आणि काही तोफगोळे विखुरलेले आहेत. कळववंतीचा महाल, नागफणी, सिद्धगड, मलंगगड, चंदेरी, प्रबळगड, माणिकगड, माथेरान ही सर्व ऐतिहासिक ठिकाणे किल्ले पेठच्या माथ्यावरून दिसतात.
कोथळीगड किल्ल्यावर कसे पोहचाल
कोथळीगडाकडे जाण्याचा सर्वोत्तम मार्ग म्हणजे कर्जतहून उपनगरी ट्रेन पकडणे आणि नेरळ स्टेशनवर उतरणे. नेरळहून कशेळेला जाण्यासाठी रिक्षाने जाऊ शकता. कशेळे येथे उतरल्यानंतर जामरुखला जाणाऱ्या दुसऱ्या रिक्षात बसून आंबिवली गावात उतरा. या रिक्षा संध्याकाळी ६ वाजेपर्यंत दोन्ही मार्गांनी सहज उपलब्ध असतात.
दुसरा मार्ग म्हणजे कर्जत स्टेशनवरून जामरुखला जाण्यासाठी एसटी बस घ्या आणि आंबिवली येथे उतरा. परंतु एसटी बसेसची वारंवारता कमी असल्याने नेरळमार्गे जाण्याची शिफारस केली जाते. आंबिवलीहून कर्जतला जाणारी शेवटची एसटी बस साडेपाच वाजता आहे.
निष्कर्ष
तर हा होता कोथळीगड किल्ला मराठी माहिती निबंध. मला आशा आहे की आपणास कोथळीगड किल्ला हा निबंध माहिती लेख (Kothaligad fort information in Marathi) आवडला असेल. जर आपल्याला हा लेख आवडला असेल तर हा लेख आपल्या मित्रांसोबत शेअर करायला विसरू नका.
