आजच्या या लेखात, मी तुमच्यासाठी घेऊन आलो आहे कुर्डुगड किल्ला मराठी माहिती निबंध (Kurdugad fort information in Marathi). कुर्डुगड किल्ला हा माहिती निबंध लेख मुलांसाठी आणि सर्व वर्गांसाठी अगदी पहिली पासून ते महाविद्यालयीन विद्यार्थ्यांसाठी उपयोगी आहे.
तुम्ही तुमच्या शाळा किंवा महाविद्यालयीन प्रकल्पासाठी कुर्डुगड किल्ला मराठी माहिती निबंध (Kurdugad fort information in Marathi) वापरू शकता. आमच्या या वेबसाइटवर इतर सुद्धा अनेक विषयांवर मराठीमध्ये निबंध उपलब्ध आहे, ते सुद्धा आपण आपण वाचू शकता.
कुर्डुगड किल्ला माहिती मराठी, Kurdugad Fort Information in Marathi
कुर्डुगड किल्ला ट्रेक हा रायगड जिल्ह्यात वसलेला एक डोंगरी किल्ला आहे. किल्ल्याच्या पायथ्याशी कुर्डाई देवीचे मंदिर आहे. कुर्डुगड किल्ल्याला या देवतेचे नाव देण्यात आले.
परिचय
कुर्डुगड किल्ल्याला विश्रामगड म्हणूनही ओळखले जाते, हा किल्ला शिवाजी राजांच्या काळात विकसित झाल्याचे सांगितले जाते. शिवरायांचे सरदार बाजी पासलकर कामात गुंतले होते. पुढे हा किल्ला पेशव्यांच्या ताब्यात होता. बाजी पासलकर यांचे वंशज श्री. दत्तोबा पासलकर यांनी हा किल्ला पुन्हा प्रकाशात आणला.
कुर्डुगड किल्ल्याचा इतिहास
कुर्डुगड किल्ल्याला विश्रामगड किल्ला असेही म्हणतात. किल्ल्याच्या पायथ्याशी मंदिर बांधलेले क्रूडाई देवी यांच्या नावावरून हे नाव देण्यात आले.
छत्रपती शिवाजी महाराजांच्या काळात सरदार बाजी पासलकर यांच्या सहकार्याने हा किल्ला बांधण्यात आला. कुर्डुगड किल्ल्यावर पेशव्यांचा ताबा होती पण इंग्रजांची सत्ता सुरू झाल्यावर त्याचे महत्त्व कमी झाले.
कुर्डुगड किल्ल्याची वैशिष्ट्ये
कुर्डुगड किल्ला हा समुद्रसपाटीपासून ६१५ मीटर उंच आहे. पायथ्याचे गाव म्हणजे जित किंवा कुर्डू पेठे नावाचे गाव. कुर्डुगड किल्ल्याच्या माथ्यावरून ताम्हणी घाटाची खिंड सहज पाहता येते आणि पहारा ठेवता येतो.
गडाच्या पायथ्याशी कुर्डाई देवी आणि कुर्डेश्वर महादेवाची मंदिरे आहेत. गडावर जाताना पाण्याची टाकी आहेत. हनुमानाच्या मूर्तीच्या उपस्थितीमुळे किल्ल्याच्या उत्तरेकडील प्रवेशद्वाराजवळ हनुमान बुरुज आहे. पावसाळ्यात गडावरील दरी आणि खडक पर्यटकांना खूप आकर्षित करतात.
किल्ल्यामध्ये एक नैसर्गिक घळ किंवा खोबणी आहे ज्यामध्ये सुमारे १००-१५० लोक सहज बसू शकतात. किल्ल्याला दोन शिखरे आहेत, एक गडाचा माथा आहे. दक्षिण टोकाजवळील शिखर एका कोलने वेगळे केले आहे आणि कोकणातील खोऱ्यांचे स्पष्ट आणि नेत्रदीपक दृश्य देते.
आता काही पाण्याच्या टाक्या मातीने भरल्या असल्या तरी त्यांचे अस्तित्वही दिसून येते. दक्षिणेकडील टोकाला कोलने वेगळे केलेले शिखर कोकणातील दऱ्याखोऱ्यांचे उत्तम दर्शन घडवते.
कुर्डुगड किल्ल्यावर जाण्याचा मार्ग
कुर्डुगड किल्ला ट्रेकची सोपी पायवाट आहे आणि पायथ्याच्या गावातून किल्ल्यावर पोहोचण्यासाठी सुमारे दोन ते अडीच तास लागतात. गडाच्या पायथ्यापासून माथ्यापर्यंतचा प्रवास अर्ध्या तासाचा आहे.
गडावर जाण्यासाठी दोन मार्ग आहेत. पहिली धामणवाल गावातून सुरू होणारी. या वाटेचा वापर करून किल्ल्यावर जाण्यासाठी एक टेकडी ओलांडून, दगडी दगड असलेल्या एका मोठ्या टेकडीवरून खाली उतरावे लागते आणि नंतर काही घनदाट जंगल पार करावे लागते.
दुसरी वाट जिते गावातून जाते. ही वाट पाण्याच्या प्रवाहाजवळून जाते. ही वाट अनेक वळणांवरून जाते आणि नंतर पेठवाडी नावाच्या पठारावर पोहोचते. दोन्ही मार्ग इथे एकत्र येतात.
कुर्डुगड किल्ल्यावर कसे पोहोचायचे
विमानाने मुंबई सर्वात जवळचे विमानतळ आहे.
रेल्वेने मुंबईहून कोकण रेल्वेने मंगोवापर्यंत पोहोचा.
रस्त्याने पुण्याहून येतेना कोकणाकडे जाणारी वाट ताम्हणी घाटातून जाते. ताम्हणी घाटातून धामणवाल मार्गे गडाच्या पठारावर जाण्याचा मार्ग उपलब्ध आहे. जिते शहरापासून, पाण्याच्या प्रवाहाजवळून मार्ग घ्या. हा रस्ता शेतातून जातो. चढायला सुरुवात करण्यासाठी ५ मिनिटे चालत जावे लागते. अनेक वळणानंतर हा मार्ग आपल्याला पठारावर घेऊन जातो.
पठारावर पेठवाडी नावाचा एक छोटा समुदाय आहे. जितेहून इथपर्यंत पोहोचण्यासाठी दीड तास पुरेसा आहे. पेठवाडीत कुर्डाई देवीचे सुंदर मंदिर आहे. जवळच पाण्याची टाकी आहे. मंदिराच्या उजव्या बाजूने गडावर जाण्याची वाट सुरू होते. या वाटेने पोहोचायला अर्धा तास लागतो.
मुंबईहून एसटीने येताना मंगोवाला पोहोचावे. जिते या पायथ्याशी गावासाठी बस पकडा. जितेपासून किल्यावर जाण्याचा मार्ग एकच आहे.
कुर्डुगड किल्ल्याला भेट देण्याची योग्य वेळ
या गडावरील ट्रेकसाठी ऑक्टोबर ते फेब्रुवारी हा सर्वोत्तम काळ आहे. पावसाळ्यानंतर पृथ्वी हिरवीगार होते. कोकणातील किल्ल्याला भेट देण्यासाठी असे वातावरण खरोखरच छान आहे.
निष्कर्ष
तर हा होता कुर्डुगड किल्ला मराठी माहिती निबंध. मला आशा आहे की आपणास कुर्डुगड किल्ला हा निबंध माहिती लेख (Kurdugad fort information in Marathi) आवडला असेल. जर आपल्याला हा लेख आवडला असेल तर हा लेख आपल्या मित्रांसोबत शेअर करायला विसरू नका.