आजच्या या लेखात, मी तुमच्यासाठी घेऊन आलो आहे पारगड किल्ला मराठी माहिती निबंध (Pargad fort information in Marathi). प्रतापगड किल्ला हा माहिती निबंध लेख मुलांसाठी आणि सर्व वर्गांसाठी अगदी पहिली पासून ते महाविद्यालयीन विद्यार्थ्यांसाठी उपयोगी आहे.
तुम्ही तुमच्या शाळा किंवा महाविद्यालयीन प्रकल्पासाठी पारगड किल्ला मराठी माहिती निबंध (Pargad fort information in Marathi) वापरू शकता. आमच्या या वेबसाइटवर इतर सुद्धा अनेक विषयांवर मराठीमध्ये निबंध उपलब्ध आहे, ते सुद्धा आपण आपण वाचू शकता.
पारगड किल्ला माहिती मराठी, Pargad Fort Information in Marathi
पारगड हा किल्ला तिलारीजवळ सिंधुदुर्ग आणि कोल्हापूरच्या सीमेवर वसलेला ऐतिहासिक किल्ला आहे. पोर्तुगीज आणि सावंतवाडी राज्यकर्त्यांच्या हालचालींवर लक्ष ठेवण्याच्या उद्देशाने हा किल्ला बांधला गेला होता.
परिचय
पारगड किल्ला हा भारतातील महाराष्ट्र राज्यातील कोल्हापूरच्या दक्षिणेस चंदगडपासून सुमारे २८ किमी अंतरावर आहे. या किल्ल्याचे प्रमुख आकर्षण म्हणजे येथील प्रसन्न वातावरण आणि हिरवागार परिसर.
पारगड किल्ल्याचा इतिहास
स्थानिक लोकांचे असे म्हणणे आहे की सुमारे ५०० मराठा सैनिक सुमारे ३०० वर्षांपासून किल्ल्यावर राहत होते. त्यांचे काम गड आणि आजूबाजूच्या गावांचे रक्षण करणे हे होते. त्या काळात सरंजामशाही व्यवस्था अस्तित्वात होती हे पुराव्यावरून दिसून येते.
१६८९ मध्ये औरंगजेबाचा मुलगा मुआजम आणि खवास खान यांनी हा किल्ला जिंकण्याचा प्रयत्न केला, परंतु शूर सैनिकांनी त्यांच्या गनिमी युद्धाच्या युक्तीने मुघलांचा पराभव केला. परंतु दुर्दैवाने या युद्धात तोफखाना विभागाचे प्रमुख विठोजी धारातीर्थ यांना प्राण गमवावे लागले. विठोजी आणि त्यांची पत्नी तुळसाबाई यांच्या समाधी आजही गडावर पाहायला मिळतात. ऐतिहासिक ग्रंथानुसार खेम सावंत भोसले (कुडाळकर) यांनी १६९० मध्ये मुघलांच्या मदतीने किल्ला जिंकण्याचा प्रयत्न केला.
राजमाता जिजाबाईंनी अबती कृष्णा या सरंजामदाराची नेमणूक केली आणि किल्ल्याच्या देखरेखीसाठी त्यांनी नरसिंगराव आणि यशवंत शिंदे यांची नेमणूक केली. तानाजी मालुसरे यांचे पुत्र रायबा हे या ऐतिहासिक वास्तूचे प्रभारी व देखभाल करणारे होते. त्यांचे वंशज आजही येथे राहतात.
ब्रिटीश राजवटीत अन्न आणि इतर गरजा नसतानाही किल्ल्यावर तेथील लोकांची वस्ती होती. इंग्रजांनी नंतर किल्ल्याच्या प्रमुखांना आणि लोकांना पेन्शन सुरू केली.
किल्ला आणि परिसरात अनेक औषधी वनस्पतींच्या प्रजाती आहेत. कलानिधी गड, वल्लभगड, महिपालगड, सामानगड इत्यादी आजूबाजूला इतर अनेक किल्ले आहेत.
पारगड किल्ल्याची रचना
या गडावर १८ विहिरी, पद्मावती पूल; फडणीस, भालेकर आणि महादेव हे तीन बलुतेदार. त्यानंतर झेंडे, भदे, माळवे यांसारखे इतर तटबंदी, तसेच पूर्व आणि पश्चिमेला मजबूत तटबंदी आहे. गडावर येण्यासाठी दगडी पायऱ्यांचा एकच मार्ग आहे.
किल्ल्याच्या आत छत्रपती शिवाजी महाराजांची अप्रतिम ब्राँझची मूर्ती आणि भगवती भवानीचे मंदिर यासाठीही हे ओळखले जाते.
पारगड किल्ल्यावर कसे जावे
दोडामार्ग तालुक्यात असलेल्या मोर्ले गावातून आणि पाल्येच्या पलीकडे हा गड चढता येतो. दोडामार्ग ते मोर्ले आणि दोडामार्ग ते पाल्ये पर्यंत बससेवा चालते. चंदगडहून थेट पारगडपर्यंत बससेवाही धावते.
निष्कर्ष
तर हा होता पारगड किल्ला मराठी माहिती निबंध. मला आशा आहे की आपणास पारगड किल्ला हा निबंध माहिती लेख (Pargad fort information in Marathi) आवडला असेल. जर आपल्याला हा लेख आवडला असेल तर हा लेख आपल्या मित्रांसोबत शेअर करायला विसरू नका.
