आजच्या या लेखात, मी तुमच्यासाठी घेऊन आलो आहे संत निवृत्तीनाथ मराठी माहिती निबंध (Sant Nivruttinath information in Marathi). संत निवृत्तीनाथ हा माहिती निबंध लेख मुलांसाठी आणि सर्व वर्गांसाठी अगदी पहिली पासून ते महाविद्यालयीन विद्यार्थ्यांसाठी उपयोगी आहे.
तुम्ही तुमच्या शाळा किंवा महाविद्यालयीन प्रकल्पासाठी संत निवृत्तीनाथ मराठी माहिती निबंध (Sant Nivruttinath information in Marathi) वापरू शकता. आमच्या या वेबसाइटवर इतर सुद्धा अनेक विषयांवर मराठीमध्ये निबंध उपलब्ध आहे, ते सुद्धा आपण आपण वाचू शकता.
संत निवृत्तीनाथ महाराज माहिती मराठी, Sant Nivruttinath Information in Marathi
संत निवृत्तीनाथ हे १३ व्या शतकातील मराठी भक्ती संत , कवी, तत्त्वज्ञ आणि वैष्णव नाथ परंपरेतील योगी होते. ते पहिले वारकरी संत ज्ञानेश्वरांचे थोरले भाऊ आणि गुरू सुद्धा होते.
परिचय
संत निवृत्तीनाथ यांचा जन्म इ.स. १२७३ शके ११९५ ला आळंदी येथे कुलकर्णी कुळात झाला. त्यांच्या वडिलांचे नाव विठ्ठलपंत आणि आईचे नाव रुक्मिणीबाई होते. निवृत्तीनाथांचे वडील विठ्ठलपंत हे संन्यासी होते. विवाहित असतानाच त्यांनी सन्यास घेतला होता आणि नन्तर ते काशीला निघून गेले होते. विवाहित असल्याने त्यांना त्यांच्या गुरुनी परत पाठवले. आपल्या गुरूच्या आज्ञेनुसार विठ्ठलपंत यांनी पुन्हा गृहस्थाश्रम स्वीकारला आणि नन्तर त्यांना चार मुले झाली ती म्हणजे निवृत्ती, ज्ञानेश्वर, सोपान, मुक्ताई.
संत निवृत्तीनाथ यांचे जीवन
एकदा, विठ्ठलपंत आणि रुक्मिणी त्यांच्या चार मुलांसह, निवृत्ती, ज्ञानेश्वर, सोपानदेव आणि मुक्ताबाई १२ ज्योतिर्लिंगांपैकी एक असलेल्या त्र्यंबकेश्वरच्या यात्रेला गेले होते. त्याकाळी रस्ता घनदाट जंगलातून होता. घनदाट जंगलाच्या वाटेने ते जात असताना अचानक दूरवर वाघ दिसल्याने कुटुंबाला सुरक्षिततेसाठी धावपळ करावी लागली. या वेळी निवृत्ती हरवला आणि नंतर त्याचा शोध घेण्यात आला मात्र तो कुठेच सापडला नाही.
दरम्यान, निवृत्ती, एकटे, भयभीत आणि थकलेले सुरक्षिततेसाठी अंजनी पर्वतावरील गुहेत गेले. त्या गुहेत ध्यानात असलेल्या एका आदरणीय ऋषींनी वास्तव्य केले होते. निवृत्तीने नम्रपणे ऋषीकडे जाऊन त्यांना नमस्कार केला. ऋषींनी डोळे उघडले आणि त्याच्या समोरच्या लहान मुलाकडे प्रेमाने पाहत होते. “तर, शेवटी तू आलास!” ऋषी म्हणाले. निवृत्तीने ऋषींच्या बोलण्याचा अर्थ न समजल्याने संभ्रमात ऋषीकडे पाहिले.
“मीच वाघाला तुला इथे आणायला पाठवले आहे. या गुहेत मी खूप दिवसांपासून तुझी वाट पाहत आहे.” ऋषींनी हळूवारपणे मुलाला आपल्याकडे वळवले, त्याला मिठी मारली आणि नंतर मुलाच्या डोक्यावर हात ठेवला. त्यांच्या मनातून अज्ञानाचा अंधार दूर झाला आणि निवृत्तीला समजले की आपल्या आधीचे ऋषी हे त्यांचे गुरू, गहिनीनाथ, गोरक्षनाथांचे शिष्य आणि महान नवनाथांपैकी एक होते. महान गुरू गहिनीनाथांनी लहान निवृत्तीला नाथपंथात दीक्षा दिली आणि त्यांना योगाची रहस्ये सांगितली आणि तेव्हापासून ते लहान निवृत्ती राहिले नाहीत तर महान संत आणि योगी निवृत्तीनाथ झाले.
गहिनीनाथांनी त्यांच्या कृपेने निवृत्तीनाथांना स्वत:चे आत्मसाक्षात्कार केले आणि या जीवनातील त्यांचे ध्येय त्यांना पुढे सांगितले.. निवृत्तीनाथ आपल्या गुरूंना या जन्मी पुन्हा सापडल्यामुळे त्यांना सोडण्यास तयार नव्हते परंतु त्यांच्या गुरूंनी त्यांच्यावर सोपवलेले महान कार्य पार पाडण्यासाठी त्यांना त्यांचे गुरू सोडावे लागले. निवृत्तीनाथ त्याच्या कुटुंबाकडे परत आला जे त्याला उत्सुकतेने शोधत होते आणि त्याला जिवंत सापडण्याची सर्व आशा जवळजवळ सोडून दिली होती .
संत निवृत्तीनाथ यांचे कार्य
परत आलेला मुलगा आता तसा नव्हता. तो आता निवृत्तीनाथ, नाथगुरू झाला होता. त्यानंतर निवृत्तीनाथांनी ज्ञानेश्वरांना दीक्षा दिली आणि त्यांच्या कृपेने ज्ञानेश्वरही आत्मसाक्षात्कार झाले आणि त्यांनी लहान वयातच ज्ञानेश्वरी आणि अमृतानुभव अशी महान कृती निर्माण केली.
नाथ परंपरा ही एक आरंभिक गुरु-शिष्य परंपरा आहे. त्यांच्या पालकांच्या मृत्यूनंतर, निवृत्तीनाथांनी ज्ञानेश्वरांना नाथ परंपरेची दीक्षा दिली आणि त्यांचे शिक्षक (गुरू) झाले.
निवृत्तीनाथांनी ज्ञानेश्वरांना तात्त्विक ग्रंथ लिहिण्याचा सल्ला दिला. हे पुढे अमृतानुभव म्हणून ओळखले जाऊ लागले.
संत निवृत्तीनाथ यांचा मृत्यू
ज्ञानेश्वरांच्या समाधीनंतर निवृत्तीनाथांनी त्यांची बहीण मुक्ताबाई हिच्यासोबत तीर्थयात्रेसाठी आळंदी सोडली . निवृत्तीनाथांनी त्र्यंबकेश्वर येथील ब्रम्हगिरी पर्वताच्या सानिध्यात १२१९ मध्ये संधी घेतली. हे विश्रामस्थान त्र्यंबकेश्वर जवळ आहे. त्यांच्या विश्रांतीच्या ठिकाणी एक मंदिर उभारण्यात आले आहे ज्याला असंख्य भाविक भेट देतात.
निष्कर्ष
तर हा होता संत निवृत्तीनाथ मराठी माहिती निबंध. मला आशा आहे की आपणास संत निवृत्तीनाथ हा निबंध माहिती लेख (Sant Nivruttinath information in Marathi) आवडला असेल. जर आपल्याला हा लेख आवडला असेल तर हा लेख आपल्या मित्रांसोबत शेअर करायला विसरू नका.
