आजच्या या लेखात, मी तुमच्यासाठी घेऊन आलो आहे महात्मा गांधी माहिती मराठी (Mahatma Gandhi information in Marathi). महात्मा गांधी माहिती मराठी या विषयावर लिहलेला हा मराठी माहिती निबंध लेख मुलांसाठी आणि सर्व वर्गांसाठी अगदी पहिली पासून ते महाविद्यालयीन विद्यार्थ्यांसाठी उपयोगी आहे.
तुम्ही तुमच्या शाळा किंवा महाविद्यालयीन प्रकल्पासाठी महात्मा गांधी माहिती मराठी (Mahatma Gandhi information in Marathi) वापरू शकता. आमच्या या वेबसाइटवर इतर सुद्धा अनेक विषयांवर मराठीमध्ये निबंध उपलब्ध आहे, ते सुद्धा आपण आपण वाचू शकता.
महात्मा गांधी माहिती मराठी, Mahatma Gandhi Information in Marathi
भारताच्या स्वातंत्र्यलढ्यात आपल्या जीवाचा काही सुद्धा विचार न करता देशासाठी आपले सर्वस्व पणाला लावणारे अनेक नेते होऊन गेले. त्यांच्यापैकीच एक म्हणजे मोहनदास करमचंद गांधी. २०० वर्षांहून अधिक काळ भारतीय जनतेवर ब्रिटिश वसाहतवादाच्या बंधनातून भारताला मुक्त करणारे नेते महात्मा गांधी होते.
परिचय
जागतिक स्तरावर प्रसिद्ध असलेले महात्मा गांधी हे त्यांच्या अहिंसक, अत्यंत बौद्धिक आणि सुधारणावादी विचारसरणीसाठी ओळखले जातात. महान व्यक्तिमत्त्वांपैकी एक मानल्या जाणार्‍या, भारतीय समाजातील गांधींची उंची अतुलनीय आहे कारण भारताच्या स्वातंत्र्यलढ्याचे नेतृत्व करण्यासाठी त्यांनी केलेल्या कष्टाळू प्रयत्नांसाठी त्यांना राष्ट्रपिता म्हणून ओळखले जाते.
गांधीजी प्रत्येक धर्माला समान मानत असले तरी त्यांच्यावर जैन धर्माचा विशेष प्रभाव पडला. त्या संकल्पनेचा परिणाम म्हणून अहिंसेला त्यांच्या जीवनात गांधीजींना महत्त्वाचे स्थान मिळाले आहे. त्यांच्या सत्याग्रहात . गांधीजींनी भगवद्गीता नेहमी आपल्याजवळ ठेवली आणि आपल्या जीवनात तिचे पालन केले.
महात्मा गांधी यांचे प्राथमिक जीवन
मोहनदास करमचंद गांधी यांचा जन्म ०२ ऑक्टोबर १८६९ रोजी गुजरातमधील पोरबंदर गावात झाला. गांधीजी लहानपणापासूनच वर्गात हुशार नव्हते आणि खेळाच्या क्षेत्रातही चांगले नव्हते. त्या वेळी हा मुलगा देशातील लाखो लोकांना एकत्र करेल आणि जगभरातील कोट्यवधींचे नेतृत्व करेल, असा अंदाज कोणीही केला नसेल. ते पोरबंदरमधील प्राथमिक शाळेत शिकले. १८८७ मध्ये गांधींनी बॉम्बे युनिव्हर्सिटीमधून मॅट्रिकची परीक्षा उत्तीर्ण केली आणि भावनगरच्या सामलदास कॉलेजमध्ये प्रवेश घेतला.
गांधीजींना डॉक्टर व्हायचे होते पण त्यांच्या वडिलांनी त्यांनी बॅरिस्टर व्हावे असा आग्रह धरला. त्यावेळी इंग्लंड हे विद्येचे केंद्र असल्याने वडिलांच्या स्वप्नपूर्तीसाठी त्यांना सामलदास कॉलेज सोडावे लागले. १८९० मध्ये त्यांनी लंडन विद्यापीठातून मॅट्रिकची परीक्षाही उत्तीर्ण केली .
महात्मा गांधी यांच्या कार्याला सुरुवात
इंग्लंडमधून भारतात परतल्यानंतर, गांधींनी अब्दुल्ला यांच्या चुलत भावाचा वकील बनण्यासाठी दक्षिण आफ्रिकेला प्रवास केला जो दक्षिण आफ्रिकेतील एक यशस्वी शिपिंग व्यापारी होता. दक्षिण आफ्रिकेत आल्यावर, गांधींना देशातील कठोर वास्तवाची जाणीव झाली, ज्यात जातीय भेदभावाचा समावेश होता. महात्मा गांधींना वाटले की शिक्षण हे सर्वात शक्तिशाली साधन आहे जे समाजाला नवीन आकार देऊ शकते आणि भारतीय समाजाला त्याची नितांत गरज आहे.
त्यांनी तेव्हाच ठरवले कि ७ ते १४ वयोगटातील मुलांना मोफत व सक्तीचे शिक्षण मिळाले पाहिजे.शिक्षणाचे माध्यम मातृभाषा असले पाहिजे. शिक्षणामुळे बालकातील मानवी गुणांचा विकास होतो.
महात्मा गांधी यांचे स्वातंत्र्य लढ्यात योगदान
दक्षिण आफ्रिकेतील आंदोलनादरम्यान त्यांना सत्य आणि अहिंसेचे महत्त्व समजले. तेव्हा ते भारतात परत आले तेव्हा त्यांनी दक्षिण आफ्रिकेत जी परिस्थिती पाहिली होती तीच परिस्थिती त्यांनी येथे पाहिली. १९२० मध्ये त्यांनी सविनय कायदेभंगाची चळवळ सुरू केली आणि ब्रिटिशांना आव्हान दिले. १९३० मध्ये त्यांनी असहकार चळवळीची स्थापना केली आणि १९४२ मध्ये त्यांनी इंग्रजांना भारत सोडण्याचे आवाहन केले. त्यांच्या आंदोलनादरम्यान ते अनेकवेळा तुरुंगात गेले.
भारतात परत आल्यानंतर त्यांनी ब्रिटिश राजवटीला हुकूमशाहीला उत्तर देण्याचा आणि त्यांनी असंघटित असलेल्या समाजाला एकत्र आणण्याचा विचार केला. या काळात त्यांनी अनेक आंदोलने केली ज्यासाठी ते अनेकदा तुरुंगात गेले होते. गांधीजींनी बिहारच्या चंपारण जिल्ह्यात जाऊन शेतकऱ्यांवरील अत्याचाराविरुद्ध आवाज उठवला. त्यांनी ही चळवळ जमीनदार आणि इंग्रजांविरुद्ध लढवली.
महात्मा गांधी यांनी केलेली आंदोलने
असहकार आंदोलन
इंग्रज सरकारकडून न्यायाची अपेक्षा करणे व्यर्थ आहे हे जालियनवाला बाग हत्याकांडावरून गांधींना कळून चुकले होते. त्यामुळे त्यांनी भारतीय राष्ट्रीय काँग्रेसच्या नेतृत्वाखाली सप्टेंबर १९२० ते फेब्रुवारी १९२२ या काळात असहकार आंदोलन सुरू केले. कोट्यवधी भारतीयांच्या मदतीने ही चळवळ कमालीची यशस्वी झाली. आणि यामुळे ब्रिटिश सरकारला मोठा धक्का बसला.
मिठाचा सत्याग्रह
१२ मार्च १९३० पासून साबरमती आश्रम ते दांडीपर्यंत 24 दिवसांची पदयात्रा काढण्यात आली. मिठावरील ब्रिटिश सरकारच्या मक्तेदारीविरुद्ध हे आंदोलन छेडण्यात आले. गांधीजींनी केलेल्या चळवळींमध्ये ही सर्वात महत्त्वाची चळवळ होती.
दलित चळवळ
अखिल भारतीय अस्पृश्यता विरोधी लीगची स्थापना गांधीजींनी १९३२ मध्ये केली आणि त्यांनी ८ मे १९३३ रोजी अस्पृश्यताविरोधी चळवळ सुरू केली.
भारत छोडो आंदोलन
८ ऑगस्ट १९४२ रोजी महात्मा गांधींनी ब्रिटीश साम्राज्यापासून भारताला तात्काळ स्वतंत्र करण्यासाठी अखिल भारतीय काँग्रेसच्या मुंबई अधिवेशनातून दुसऱ्या महायुद्धात भारत छोडो आंदोलन सुरू केले होते.
चंपारण सत्याग्रह
ब्रिटिश जमीनदार गरीब शेतकर्‍यांकडून बळजबरीने अत्यंत कमी किमतीत नीळ पिकवून घेत होते. त्यामुळे शेतकऱ्यांवर उपासमारीची परिस्थिती निर्माण झाली आहे. ही चळवळ बिहारच्या चंपारण जिल्ह्यात १९१७ मध्ये सुरू झाली. आणि हा त्यांचा भारतातील पहिला राजकीय विजय होता.
महात्मा गांधी यांचे विचार
महात्मा गांधींची विधाने, पत्रे आणि जीवनाची तत्त्वे, पद्धती आणि श्रद्धा यांनी राजकारणी आणि विद्वानांना आकर्षित केले आहे, ज्यात त्यांच्यावर प्रभाव पडला आहे.
- सत्य आणि सत्याग्रह: गांधींनी आपले जीवन सत्याचा शोध आणि शोध यासाठी समर्पित केले आणि त्यांच्या चळवळीला सत्याग्रह म्हटले, ज्याचा अर्थ सत्याचे आवाहन करणे, आग्रह धरणे आहे.
- अहिंसा: अहिंसेच्या तत्त्वाला जन्म देणारे गांधी नसले तरी राजकीय क्षेत्रात मोठ्या प्रमाणावर ते लागू करणारे ते पहिले नेते होते.
- स्त्रीयांना समान हक्क: गांधींनी स्त्रियांच्या मुक्तीचे जोरदार समर्थन केले आणि स्त्रियांनी स्वतःच्या विकासासाठी लढा असे आवाहन केले. पर्दा, बालविवाह, हुंडा, सती प्रथेला त्यांनी विरोध केला.
निष्कर्ष
महात्मा गांधी हे असे नेते होते ज्यांनी सत्य, अहिंसा आणि शांती यांचा वापर करत भारताला इंग्रजांच्या गुलामगिरीतून मुक्त केले. महात्मा गांधींनी बळाचा वापर न करता शांततेने आणि अहिंसेचा मार्ग स्वीकारून अनेक चळवळी यशस्वी केल्या आणि लोकांना दाखवून की जर तुम्ही सत्य आणि अहिंसेच्या मार्गाने जाल तर कोणताही अडथळा तुमच्या मार्गात अडथळा आणू शकत नाही.
तर हा होता महात्मा गांधी माहिती मराठी निबंध. मला आशा आहे की आपणास महात्मा गांधी माहिती निबंध लेख (Mahatma Gandhi information in Marathi) आवडला असेल. जर आपल्याला हा लेख आवडला असेल तर हा लेख आपल्या मित्रांसोबत शेअर करायला विसरू नका.